Proces produkcji wody

Wodociągi Ziemi Cieszyńskiej pobierają wodę z dziewięciu ujęć, posiadają także dwa ujęcia awaryjne, które mogą w każdej chwili uruchomić. Z dziewięciu eksploatowanych ujęć dwa są wiodące i dostarczają ponad 80% ujmowanej wody. Największą ilość wody produkują: SUW Pogórze i SUW Wisła Czarne, dlatego chcemy zapoznać Państwa z procesami technologicznymi prowadzonymi na tych stacjach.

Źródła pozyskiwania wody przez WZC Ustroń

WZC korzystają z czterech ujęć wód powierzchniowych:

• zbiornik zaporowy w Wiśle Czarne,
• ujęcie na potoku Gościejów w Wiśle Gościejowie,
• ujęcie na potoku Górnik w Ustroniu Poniwcu,
• ujęcie awaryjne na potoku Malinka w Wiśle Malince.

Ujęcie SUW Wisła Czarne jest największym ujęciem powierzchniowym WZC zaopatrującym w wodę takie miejscowości jak: Wisła, Ustroń i Skoczów - wraz z terenami przyległymi. Woda ujmowana ze zbiornika zaporowego w Wiśle Czarne dostarczana jest do SUW grawitacyjnie i podlega typowym procesom technologicznym stosowanym przy uzdatnianiu wód powierzchniowych, jak również użyciu niestandardowych metod wzmacniania procesu uzdatniania, wdrożonych na podstawie specjalistycznych badań przeprowadzonych na obiekcie.
Pierwszym procesem stosowanym okresowo na SUW przy niskich stanach wody w zbiorniku zaporowym, wskutek czego z osadów dennych rozpuszcza się i „przechodzi” do wody mangan, jest utlenianie wstępne przy udziale utleniacza - nadmanganianu sodu, rozpoczynające się w komorze mieszania szybkiego i przeprowadzające mangan do formy łatwo wytrącającej się w procesie filtracji. Pierwszym stałym procesem technologicznym na SUW jest koagulacja, w zależności od pory roku (temperatury wody) i jakości wody surowej prowadzi się proces koagulacji objętościowej w komorach reakcyjnych zespolonych z osadnikami pionowymi lub koagulację powierzchniową w złożu filtracyjnym.

Koagulacja jest procesem reakcji chemicznych i fizycznych i polega na dozowaniu do wody surowej koagulanta (obecnie Flokor 1,2A - wysokospolimeryzowany chlorowodorotlenek glinu) powodującego w ciągu kilku sekund destabilizację koloidów i zawiesin trudno opadających. W następnej fazie koagulacji zwanej flokulacją dochodzi do zderzeń przemieszczających się zdestabilizowanych cząstek, w wyniku czego z wody wytrącają się zanieczyszczenia w postaci różnej wielkości i struktury kłaczków. Aglomeraty kłaczków rozdziela się od klarującej się wody w procesie sedymentacji podczas przepływu wody przez osadniki pionowe.
Wstępnie oczyszczona w ten sposób woda, odpowiednią instalacją dostarczana jest do komór pośpiesznych filtrów otwartych, gdzie grawitacyjnie poddawana jest filtracji przez złoże piaskowo-antracytowe. W procesie tym usuwane są wszystkie drobniejsze zanieczyszczenia oraz kłaczki, które nie uległy sedymentacji. Ponieważ woda ujmowana ze zbiornika zaporowego w Wiśle - Czarne ma specyficzny charakter i kłaczki wytworzone w procesie koagulacji mają bardzo „lekką” nietrwałą strukturę, wprowadzono dodatkowy preparat - polielektrolit Praestol 2515 (flokulant słabo anionowy) dozowany przed filtrami, aby zapewnić skuteczne uszczelnienie złoża filtracyjnego i wzmocnić tym samym proces filtracji. Dzięki nowoczesnemu systemowi drenażowemu zamontowanemu w dnie komory filtracyjnej możliwe jest płukanie wsteczne złoża filtracyjnego powietrzem, a następnie wodą ze zbiornika wody czystej.
Przefiltrowana woda ujmowana jest w dwukomorowym zbiorniku wody czystej, po czym następuje dezynfekcja uzdatnianej wody promieniami UV w reaktorze niskociśnieniowej lampy UV zamontowanym na rurociągu dającemu początek magistrali miejskiej. Ponadto, dla zabezpieczenia sieci wodociągowej przed wtórnym skażeniem mikrobiologicznym, dozowany jest na SUW podchloryn sodu, a z uwagi na znaczną długość całej sieci wodociągowej, w zbiornikach przepływowych znajdujących się wzdłuż sieci prowadzi się jeszcze dodatkowo dochlorowanie.
Powyższe procesy technologiczne zapewniają dobrą jakość wody wodociągowej pod względem fizyko-chemicznym i bakteriologicznym oraz poprawiają jej walory smakowe. Dodatkowo w celu zabezpieczenia przed korozją rurociągów tworzących sieć wodociągową, na wyjściu ze Stacji dozuje się specjalny preparat polifosforanowy, co zapobiega wtórnym zanieczyszczeniom wody w sieci.

Czas trwania poszczególnych procesów technologicznych:

• Czas zatrzymania w komorze mieszania szybkiego: 2 ÷ 3 min,
• Prędkość przepływu : 0,2 m/s
• Czas zatrzymania w komorze reakcji osadnika (czas flokulacji) : 19 ÷ 30 min,
• Prędkość przepływu : 2,5 ÷ 4,0 mm/s
• Czas zatrzymania w osadniku : ~ 3,7 ÷ 6 godz.,
• Czas zatrzymania w komorze filtracyjnej : 23 ÷ 38 min,
• Prędkość filtracji : 3,4 ÷ 5,6 m/godz.
• Czas zatrzymania w zbiorniku wody czystej : zależnie od wielkości przepływu - można przyjąć ~ 45 min
• Zakres przepływu przyjęty w obliczeniach do czasu zatrzymania : 340 ÷ 560 m3/h

Ujęcia Gościejów oraz Poniwiec są ujęciami o zasięgu lokalnym zaopatrującymi w wodę osiedla przyległe do ujęć. Ujęcie na potoku Malinka jest zapasowym źródłem wody, wykorzystywanym podczas ewentualnego remontu zapory.

WZC korzysta również z siedmiu ujęć wód podziemnych:

• największe ujęcie wód podziemnych Pogórze koło Skoczowa - 24 studnie,
• ujęcie w Ustroniu Polanie - 2 studnie,
• ujęcie Skoczów Zawiśle - 1 studnia,
• ujęcie Rudnik - 2 studnie,
• ujęcie „Szworc" w Goleszowie - 2 studnie,
• ujęcie „Pod Salamandrą” i „Zimne Wody” w Dzięgielowie,
• awaryjne ujęcie Brzegi w Ustroniu - 2 studnie.

Ujęcie wody Pogórze o charakterze infiltracyjnym, ujmuje wody poziomu czwartorzędowego. Składa się z 24 czynnych studni o głębokości od 6,0 do 16,2 m, zlokalizowanych w trzech rejonach, położonych po obu stronach Wisły i jej dopływu Brennicy. Rejon I obejmuje 16 studni położonych na prawym brzegu Wisły, rejon II (2 studnie) położony w widłach rzek Wisły i Brennicy oraz rejon III z 6 studniami zlokalizowanymi wzdłuż lewego brzegu Wisły.
Studnie w poszczególnych rejonach spięte są w rurociąg zbiorczy, którym ujmowana woda kierowana jest do Stacji Uzdatniania Wody.
Proces uzdatniania wody odbywa się w Stacji Uzdatniania Wody w Pogórzu. Ze względu na bardzo dobrą jakość ujmowanej wody z 24 studni proces uzdatniania polega tylko na dezynfekcji podchlorynem sodu. Ujęcie zaopatruje w wodę miasto Cieszyn oraz gminy: Goleszów, Dębowiec, Brenna, Skoczów.
Pozostałe ujęcia wód podziemnych eksploatowane przez WZC mają charakter lokalny.
Ujęcie w Ustroniu Polanie produkuje wodę dla mieszkańców oraz osób wypoczywających w Ustroniu Jaszowcu.
Ujęcie „Zawiśle” w Skoczowie zaopatruje w wodę niewielką część miasta Skoczów wraz z przyległymi wioskami: Kiczyce, Pierściec, Kowale, Ochaby.
Gminę Hażlach zaopatruje w wodę ujęcie wód podziemnych Rudnik.
Pozostałe ujęcia takie jak: „Szworc” w Goleszowie, „Pod Salamandrą” i „Zimne Wody” w Dzięgielowie dostarczają wodę mieszkańcom Dzięgielowa i Goleszowa.
WZC Ustroń zawarły umowę z Górnośląskim Przedsiębiorstwem Wodociągów S.A. z siedzibą w Katowicach, na dostawę wody do odbiorców gmin: Strumień i Chybie.
Podpisaliśmy również umowę na dostawę wody dla miasta Cieszyna i wsi Leszna Górna w gminie Goleszów z firmą SEVEROMORAVSKE VODOVODY A KANALIZACE OSTRAVA A. S. z siedzibą w Ostrawie. Zakup wody z ww. Firmy dla miasta Cieszyna jest okresowy. Natomiast o wyborze takiego wariantu zaopatrzenia w wodę mieszkańców Lesznej Górnej zadecydowały względy ekonomiczne wynikające z lokalizacji topograficznej odbiorców wody.